Nieuws

Details

Gepubliceerd: vrijdag 23 maart 2018

De provincie zet het plan door om geen bussen meer door ons dorp te laten rijden. Doarpsbelang Marrum-Westernjtsjerk betreurt dit, maar wist dat het te verwachten was gezien het verloop van het gehele proces in de afgelopen maanden. De gebrekkige en wisselende motivering en onderbouwing van het 'experiment' vindt Doarpsbelang wel erg treurig. Van het oorspronkelijk zo belangrijk geachte doel om extra reizigers te trekken, is eigenlijk niets over: bij een gelijk blijvend aantal reizigers is al aan de doelstelling voldaan!

Terwijl stijging van het aantal reizigers steeds als doelstelling is genoemd (met name hiermee werden de statenleden ook over de streep getrokken), blijkt bij bestudering van het uiteindelijke plan dat het de provincie al goed genoeg is als het aantal reizigers gelijk blijft, en dat terwijl er toch ook een aantal extra reismogelijkheden komt, met name in de late avond. (op blz. 27 van het afwegingsmemo staat: Doel van het experiment: minimaal gelijk aantal of meer reizigers op de lijnbundel.) In de oorspronkelijke brief (stuk 5a) aan de provinciale staten over het verlengingsvoorstel was als doelstelling genoemd: "reizgers mear komfort te bieden en in ferheging fan it tal reizgers". (In het verlengingsvoorstel zelf staan heel veel woorden maar opmerkelijk genoeg nergens een volledige omschrijving van de doelstellingen.) In de nieuwe brief van 20 maart 2018 aan de staten en de afwegingsmemo staan een viertal doelstellingen: Het bieden van een snelle busreis en meer comfort, het besparen van dienstregelingsuren en als bijkomend doel het verbeteren van de verkeersveiligheid. Daar wordt het doel van de extra reizigers dus niet meer genoemd.

Opvallend is dat in de media afgelopen week te horen en te lezen was dat gedeputeerde Kramer wel nadrukkelijk inging op het punt van extra reizigers. In het persbericht van de provincie wordt Kramer aldus geciteerd: “Útgongspunt is dat it tal reizgers omheech giet en dat de reismooglikheden tanimme. Der moatte mear reizgers yn ‘e bus stappe." Tsja, er moeten meer reizigers instappen, maar als het erop aan komt wordt bij de evaluatie dus al aan de doelstelling voldaan als het aantal reizigers gelijk blijft, want het is natuurlijk niet de bedoeling dat het experiment moet worden teruggedraaid vanwege tegenvallende stijging van het aantal reizigers... (Het aantal reizigers zal overigens worden vergeleken met het jaar 2017 en niet met bijvoorbeeld de autonome ontwikkeling van reizigersaantallen op vergelijkbare lijnen die niet gestrekt worden.) Kramer zegt ook dat de reizigersgroei verwacht wordt uit reizigers tussen Leeuwarden en Dokkum en niet uit de dorpen. (20 maart op Omrop Fryslân in Fryslân Fannemoarn, 8 uur.) Meer reizigers tussen Leeuwarden en Dokkum met lijn 54? Voor reizigers tussen die twee plaatsen zijn diverse snellere busverbindingen en lijn 54 rijdt meestal maar tot Holwerd. In 2016 stapten maar 526 reizigers in Dokkum in die tot voorbij Hallum reisden, dus bijv. naar Stiens of naar Leeuwarden.
Het experiment wordt daarnaast ook geëvalueerd op basis van de ervaringen van de reizigers, chauffeurs en de dorpen. Maar zal er bij de enquetes onder reizigers dan wel worden gevraagd naar (het comfort van) de totale reis dus inclusief het stuk tussen huis en de bushalte of beperkt men dit tot alleen de busreis?

Wat doarpsbelang stoort is dat criteria en doelstellingen gedurende de afgelopen maanden telkens werden bijgesteld. Eerst schreeft Kramer aan de staten: "... De rin- of fytsôfstannen nei in bushalte wurde bygelyks grutter. Maatregels kinne dus yn yndividuele gefallen betsjutte dat it minder wurdt, mar de bedoeling is wol dat it foar in gruttere groep better wurdt." Duidelijke taal. Later gaf men aan dat de provincie het belang van een individuele reiziger of dorp moest afwegen tegen het belang van een goede dienstregeling voor vele reizigers. En op het laatst, toen men er bij de provincie waarschijnlijk ook achter was gekomen dat het aantal reizigers op lijn 54 dat er op vooruit gaat achter blijft bij degenen voor wie het slechter wordt, moesten de belangen van individuele reizigers en dorpen opeens afgewogen worden tegen het 'algemene reizigersbelang' van reizigers op deze lijn en zelfs in heel Fryslân. Terwijl wij naar aanleiding van het plan met veel vrijwilligerstijd bijvoorbeeld onderzochten of het wel voor een grotere groep beter wordt, en ideeën ontwikkelden die o.i. wel voldeden aan de door de provincie zelf geformuleerde doel dat het wel voor een grotere groep beter moet worden en waarbij meer kans was op reizigersgroei, stelt de provincie dan maar de criteria bij op basis waarvan de afweging plaatsvindt. Zo ga je als provincie blijkbaar om met 'de mienskip'. Om nog maar niet te spreken van de uitlatingen van de gedeputeerde vooraf in de media dat het niet de bedoeling was om het experiment de dorpen door de strot te drukken. En hoe het experiment het algemene reizigersbelang (een mantra dat in de oorspronkelijk plannen niet voorkomt) in de provincie ten goede komt op een dusdanige manier dat dit opweegt tegen de grote groep reizigers die erop achteruit gaat? Wij weten het niet. Zeker niet nu het niet (meer) de bedoeling lijkt te zijn om uit het experiment vrijkomende dienstregelingsuren gedurende die jaren elders in de provincie in te zetten op zwakkere lijnen. Dat zou ook strijdig zijn met de aangenomen motie, waarover hieronder meer.
Onze schatting is dat 2 op de 3 reizigers die invloed van het strekken ondervindt een langere totale reistijd krijgt. Daarbij is, anders dan de provincie denkt (blz. 22 van het afwegingsmemo), er al rekening mee gehouden dan er dan meer mensen de fiets nemen naar de bushalte.

Nog enkele zaken die ons opvielen:

• ons alternatief om aan de hand van concrete reizigerscijfers bepaalde ritten wel (als lijn 54) en niet (als lijn 154) door het dorp te laten gaan, is volgens de provincie niet mogelijk omdat dat zal leiden tot een ongelijke verdeling of dat de bussen tegelijkertijd rijden en dat is niet werkbaar. Die ongelijke verdeling is echter precies wat er nu al vele jaren gebeurt en wat nu wel kan: lijn 60 en lijn 154 die niet door de dorpen gaan, lopen in de op lijn 54 en deze situatie is ook werkbaar. Dit zal ook met de nieuwe sneldienst om Stiens aan de orde zijn. Je kunt dat als een nadeel zien, maar onwerkbaar is het niet. En als het wel echt onwerkbaar zou zijn dan hadden we kunnen kijken naar andere varianten die wel werkbaar zouden zijn, bijv. op rustige tijden overdag maar 1 bus per uur in beide richtingen door het dorp of 's avonds de bus niet meer door het dorp indien uit de concrete reizigerscijfers zou blijken dat dan weinig reizigers worden getroffen.
• Onderdeel van het oorspronkelijke voorstel was om op werkdagen en zaterdag extra verbindingen met Dokkum via Brantgum in te stellen (5 op werkdagen, 13 tijdens de vakanties en 5 op zaterdag) om de regionale functie van Dokkum te versterken. Dit is nu geen onderdeel van het voorstel meer. Evenmin is nog iets terug te vinden van de inzet van vrijgekomen dienstregelingsuren voor extra bussen tussen Dokkum en Lauwersoog. 
• In het oorspronkelijke voorstel waren de 1660 vrijgekomen dienstregelingsuren volledig weer ingezet voor 'extra's' en de uitbreiding tussen Dokkum en Lauwersoog. In het nieuwe voorstel zijn ca. 1000 van de vrijgekomen dienstregelingsuren nog niet ingepland. Dit hangt mogelijk samen met een aangenomen motie van provinciale staten waarin verzocht wordt om de vrijvallende dienstregelingsuren in te zetten voor flankerend openbaar vervoer in de gebieden waar het experiment uitgevoerd wordt. De staten dachten daarbij aan voorzieningen tussen de dorpen en de haltes aan de prov. weg dan wel rechtstreeks van het dorp naar een eindbestemming in de omgeving, zo blijkt ons na het opzoeken en bestuderen van de motie. De precieze vorm moet in goed overleg tussen dorpen, Arriva en de provincie als maatwerk vorm worden gegeven. We zullen de provincie maar eens vragen wanneer dat overleg komt, want in de loop van juli gaat het strekken van lijn 54 al in. In de brief van GS aan de provinciale staten van 20 maart waarin GS o.a. uitleggen hoe aan deze motie uitvoering wordt gegeven staat hierover een verhaal met een hoog 'kluitje in het riet-gehalte'. 
• Volgens het verlengingsvoorstel bedroeg de snellere reistijd 2 tot 7 minuten. Nu is het voordeel in reistijd berekend op 0 minuten (Hallum, richting Leeuwarden; volgens een berekening uit januari was dat nog 1 minuut) tot 5,5 minuten (Holwerd, Ternaard etc.). (Overigens is Doarpsbelang Hallum gezien de specifieke situatie in dat dorp begrijpelijkerwijs voorstander van strekken; verschillen tussen Hallum en Marrum zijn: afstand van haltes in het dorp tot die aan de prov. weg, locatie halte bij prov. weg in Marrum is minder beschut en onaangenamere plek 's avonds, maar vooral de kruising met de scherpe onoverzichtelijke bocht in Hallum die bussen dwingt om breed uit te waaieren met gevolgen voor tegemoetkomende auto's en fietsers.)
• Het totaal aantal instappers met de ov-chipkaart in de vier dorpen bedroeg in 2016 80.414. Het verwachte aantal instappers bij deze dorpen na het strekken is volgens de provincie 82.500, een stijging van 2.6% (blz.18-23 van het afwegingsmemo).  

Volgens het huidige voorstel gaat een zevental bestaande ritten (154 of 54) en als we het goed begrijpen ook nog één nieuwe rit in de ochtend- en middagspits niet meer door Stiens, wat op die ritten een 5 minuten kortere reis oplevert. Daar zullen relatief veel reizigers profijt van hebben ten noorden van Stiens. Een extra strekkingsmaatregel dus, die overigens ook zonder het strekken van lijn 54 te realiseren zou zijn. Wel gaat deze strekkingsmaatregel tegelijk in met strekken langs de vier dorpen in Ferwerderadiel. Het is daarom lastig om deze maatregel afzonderlijk te evalueren, wat wel wenselijk zou zijn, omdat juist daarover een veel positiever effect en beoordeling is te verwachten dan van het strekken van lijn 54 in Ferwerderadiel.

Doarpsbelang had gevraagd om een gesprek met de gedeputeerde over het plan voor hij er een besluit over nam. Daarvoor is wel een uitnodiging gekomen, maar die datum en ook een vervangende paste ons helaas niet. De data van de uitnodiging waren overigens na het go-no-gomoment van 5 maart dus het zou ook mosterd na de maaltijd zijn geweest. 

Doarpsbelang Marrum-Westernijtsjerk (e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.)

laatste update: 29-03-2018 

Zie ook de eerdere artikelen over dit onderwerp:

artikel 1 van 6 dec. 2017
artikel 2 van 12 feb. 2018
artikel 3 van 1 maart 2018